Üreteç, lamba, anahtar ve bağlantı kablolarından oluşan basit elektrik devresi ve şematik görünümü aşağıda verilmiştir.
Anahtar açıkken devrede elektrik akımı oluşmaz. Anahtar kapatıldığında üretecin uçları arasındaki potansiyel farkı, devrede akım oluşturur ve lamba ışık verir.
Voltmetre ve Özellikleri
Elektrik devresinde iki nokta arasındaki potansiyel farkı ölçmeye yarayan devre elemanına voltmetre denir.
- Uçları arasındaki potansiyel farkı ölçülecek olan devre elemanına paralel bağlanır.
- Bağlandığı iki nokta arasındaki potansiyel farkını ölçer.
- İdeal bir voltmetrenin iç direnci çok büyük olduğundan devreye seri olarak bağlandığında devrenin de direnci çok büyük olur. Bu durumda devreden, ihmal edilebilecek kadar küçük akım geçer ve voltmetreye seri bağlı devre elemanları çalışmaz.
Ampermetre ve Özellikleri
Elektrik devresinde bir iletken üzerinden geçen akımı ölçmeye yarayan devre elemanına ampermetre denir.
- Üzerinden geçen akım şiddetinin ölçüleceği devre elemanına seri bağlanır.
- Bağlandığı iletkenin üzerinden geçen akımın şiddetini ölçer.
- İç direnci çok küçük olduğu için direnci ihmal edilir.
Ampermetrenin lambaya paralel bağlandığı elektrik devresinde anahtar kapatıldığında lambanın ışık vermediği görülür. Bu duruma kısa devre denir.
OHM Yasası
Sabit sıcaklıkta bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkının bu iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir ve bu oran iletkenin direncine eşittir. Ohm Yasası’na göre iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkı artıkça iletkenden geçen akım şiddeti doğru orantılı olarak artar. Ohm Yasası’na göre akım şiddeti, direnç ve potansiyel farkı arasındaki ilişki,
Direnç={{Potansiyel fark}\over{AkımŞiddeti}} {R}{=}\frac{V}{i}SI’da potansiyel farkının birimi Volt, akımın şiddetinin birimi Amper alındığında direncin birimi Ohm’dur. Ω (Omega) sembolüyle gösterilir.
Üretecin elektrik akımının geçişine karşı gösterdiği dirence üretecin iç direnci denir.
Elektrik devresinde akım şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlanabilir dirence reosta denir.
Reosta sürgüsü 1 yönünde hareket ettirilirse direnç azalır, devredeki elektrik akımının şiddeti artar. Reosta sürgüsü 2 yönünde hareket ettirilirse direnç artar ve elektrik akımının şiddeti azalır.